
sangin an siam ]hin. Chuvangin a rinawmin
a nghet tawk hlea ngaih a ni. A san hian a
thawveng a, thlai zam kang chi tomato leh
fanghma tan te a ]ha lehzual.
Greenhouse hnuaia Tomato an chin
kan zu en hi thla 11 a upa a ni tawh a, a rah
pawh vawi 11 an lo tawh a, thla khat dang la
zuah leh dawn ta se, rah tur a la tam mai a,
mahse, a neitupa hian vawi 12-na an lawh
hnu chuan paih a tum tawh a ni. A hlawk
tawh lo deuh dawn niin a hria a ni. A hnah
leh zar upa chu an paih zel a, a kungpui filh
pawh leiah a inzam duah mai. A ler lam chu
a chunga thirzai an thlunah hruiin an khai
kang a, duha tihsan/tih hniam theih turin
wheel pawh vir theihah an han bat a ni. A
ler lam zel hi a rahna a nih avangin
boruakah an tikang a ni. Green House
hnuaia chin an nih bakah uluk taka enkawl,
a hun taka thlai chaw pek, damdawia
venhim leh an mawmawh tawka tui pek an
ni bawk a, a hlawk hle a ni. A rah a hrisel a, a
bawr tam a, a sen mawi bawk a, an chhuang
hle.
Thlai thar lama an hlawhtlin em em
na chhan pakhat chu Dead Sea leh a chhim
lam Arava phai dung thlaler ram khu ram
lum thlasik khawvawt pawh awm lo,
thlasikah pawh nipui thlai chin theihna a
nih avangin a hun lova thlai thar hi an
hlawkpui em em a ni. Sedom phai, Dead Sea
leh a chhehvel hi khawvela hmun hniam ber
a ni a, Tuifinriat zawl a]anga teha 1397 ft. a
hniam a ni. Ruahtui kum khatah thlasik laiin
50mm (Zarama kan dawn zat hmun 50 a
]hena hmun khat vel) a dawng ve a, ni 320
khua a ]ha a ni (Thla 1½ khawchhiat ni an
nei ve a nih chu).
Negev thlalerah hian i han pakai lawk
teh ang. Abrahama, Isaka leh Jakoba te ran
vulhna hmun, Israel ram zaa 66 luah hmur
mai, hmun ]ihbaiawm leh ram kawlh,
khawvelin mak a tih khawpa Israel mi
kawlhrawng leh rothap ten an thununa thlai
chin hlawkna hmunpuia a lo chang ta mai hi
chu a mak reng a ni. Chu chang a ni nang,
thlaler zau zel tur ven kawngah pawh an
chhuanawm hle mai. An Prime Minister
hmasa ber Ben Gurion-a khan “Thlaler hi
kan hneh loh chuan min nuaibo dawn a ni” a
lo ti tawh a. An din chhuahna turin an
huaisenna, tumruhna, finna leh thiamna ril,
tunlai hmanraw ]ha ber ber (advanced
technology) changkang leh thiltithei, zirna
leh enchhinna hmun pawimawh
infawkkhawmna hmun a niin an ram
“chawbel” ah an chantir mek a ni. Henga an
thil chinte chu Wheat, Barli, Purun, Spices,
La, Alu, An]am chi hrang hrang, ram lum
duh chi thei chi hrang hrang (Grape,
Serthlum, Theihai, Olive, Date palm etc.)
Dawnfawh, Tomatoes leh pangpar chi hrang
hrangte an ni. Negev thlalerah hian chhim
tawp ret panin kawng pahnih a kal ruah
mai, Israel sipai nunchan zirna hmun
pawimawh tak a ni bawk. Negev thlaler hi
hmar lamah pawh a rawn inkhawh lut a,
chutah chuan Serthlum, Grape leh Olive tam
tak an ching a; khawpui thli tui thlitfima
chawm an ni hlawm a, ram zau tak chu
ngawah an siam bawk a ni.
Awle, Israel ram hian ruahtui a tlem
hle a nih si chuan tui lovin thlalerah thlai an
thar thei tihna em ni ta? Deuteronomy bung
11 ah chuan Israel-ho neih tur ram chu
khawizu leh hnute tui luang ram, van
ruahtui dawng tam ram.... ruah hmasa leh
ruah hnuhnung a hun taka a surna tur ram a
nih thu kan hmu a, an buh te, grape te, oil te
AGRI MAG ZORAM LONEITU July - Sept. 2006
-